نامه روحانی به اعراب؛ نامه ای که مخفیانه به سران کویت ارسال شد و حالا دیروز وزیر خارجه‌ی بحرین در گفتگو با تلویزیون العربیه آن را علنی کرد. همان زمان روزنامه کویتی الرأی برای نخستین بار وجود هم‌چه نامه ای را افشا کرده بود؛ نامه را سید محمود علوی، وزیر اطلاعات دولت روحانی به مقامات کویت تحویل داد و آن طور که الرأی ادعا کرده، «محمد الخالد» جانشین نخست وزیر کویت، مأمور ارسال آن به مقامات پنج کشور دیگر عربی شده بود. به تعبیر روزنامه عربی الجدید، چاپ لندن، این نامه جنب و جوش خاصی را میان شیوخ عضو شورای همکاری خلیج فارس پدید آورده است؛ آن قدر که حالا هر یک از اعضای شورای همکاری در حال لیست کردن مطالباتشان از دولت روحانی برای شروع مذاکرات هستند! این روزنامه حتی به دیدار اخیر «تمیم بن حمد» امیر قطر با ولیعهد ابوظبی اشاره کرده و انگیزه‌ی آن را در راستای ماجرای همین نامه و برای هماهنگی جهت طرح مواضع و مطالبات متحد دانسته است. اما ماجرای نامه‌ی محرمانه چیست؟ دولت دوباره چه خیالی در سر دارد؟ لابد راه انداختن مذاکرات بُرد-بُردِ1+5، این بار با شیوخ شورای همکاری! روحانی این بار چه چیزی را معامله خواهد کرد؟!
وقتی کشورک‌های «فزرتی» حاشیه خلیج فارس دور بر می‌دارند!
رصد رسانه‌های عربی نشان می‌دهد مدعای «عربی الجدید» پُر بی‌راه هم نیست! نامه‌ی روحانی حسابی شیوخ عرب و رسانه‌هاشان را سر ذوق آورده است؛ حالا چند روزی هست هر کدامشان در حال رجز خوانی و شاخ و شانه کشیدن برای دولت تدبیر هستند. همین دیروز شیخ خالد بن احمد آل خلیفه وزیر خارجه‌ی بحرین، ایران را به عنوان خطری به مراتب بزرگ‌تر از اسرائیل برای جهان عرب معرفی کرده بود! و تازه کُلی برای مذاکره با ایران پیش‌شرط ردیف کرد؛ از جمله توقف حمایت از حزب الله و یا مثلاً این ادعای واهی که ایران باید دست از ارسال سلاح برای برخی کشورها بردارد! استاد شیخ خالد البته همان دست‌فرمانی را رفت که پیشتر بزرگشان، عادل الجبیر وزیر خارجه‌ی بنی سعود رفته بود؛ جُبیر هم چند روز قبل در یک نشست خبری در ریاض گفته بود: «ایران اگر خواستار روابط عادی با عربستان است باید مداخله در امور داخلی عربستان و کشورهای همسایه را متوقف و از ایجاد هسته های تروریستی در منطقه خودداری کند.» ترکی الفیصل دیگر شاهزاده‌ی ذی‌نفوذ سعودی هم در مصاحبه ای که از تلویزیون بی بی سی فارسی پخش شد، شبیه همین افاضات را تکرار کرد.
تازه آن طور که روزنامه الرأی نوشته بود، شیوخ مملکت عربی کویت هم کلی شرط و شروط برای شروع مذاکرات پیش پای روحانی گذاشته اند؛ بر اساس این خبر مسئولان کویتی خواستار اتخاذ گام‌هایی از سوی ایران برای «اعتمادسازی» شدند و دیدگاه خود را درباره آنچه "دخالت‌های ایران در امور داخلی، بحرین، یمن، عراق و سوریه" نامیده‌اند و حادثه سفارت عربستان در تهران را مطرح کرده‌اند. مسئولان کویتی همچنین به مواضع خود درباره حمایت ایران از حزب الله لبنان که از سوی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تروریستی نامیده شده پرداخته و ایران را به دخالت در امور داخلی لبنان و در نتیجه معطلی در روند انتخاب رئیس جمهور در این کشور متهم کردند!
دلیل مواضع تند و تیز شیوخ شورای همکاری چیست؟
نامه‌پراکنی روحانی برای شروع مذاکرات برد-بُرد با اعراب، حسابی آنان را گستاخ کرده است. بدتر از همه اینکه رجزخوانی آنان در روزهای گذشته مثل همیشه با سکوت توأم با خنده‌ی ظریف و رفقا مواجه شده است. گذشته از آن نامه، اما یک روزنامه عربی دیگر، روزنامه الحیات از قول یک مقام بلندپایه‌ی ایرانی فاش کرد: روحانی به ظریف دستور داده تا اوضاع را برای آغاز گفتگوی جدی با عربستان سعودی و حل و فصل مشکلات به ویژه در مرحله پس از توافق هسته ای، سازماندهی کند. به نظر می‌رسد عزم دولت روحانی برای برجامیزاسیون روابط با اعراب جدی است؛ احتمالاً به همین خاطر هم زبان شیوخ عضو شورای همکاری در روزهای اخیر تا این اندازه دراز شده است. آنها با توجه به عقبه‌ی روحانی و دولتش در مذاکرات اتمی، به‌خوبی دریافتند این تیم مذاکره کننده کُلاً اهل مقاومت و یا واکنش تند و تیز نشان دادن نیست! برای همین هم از حالا برای لیست کردن مطالبات و پیش‌شرط‌هاشان از ایران مسابقه گذاشتند!
روحانی بر سر چه چیزهایی با اعراب مذاکره خواهد کرد؟
«امیر عبداللهیان از کار برکنار می‌شود!» این تیتر یک روز جمعه‌ی المستقبل بود. این روزنامه در گزارش نخست خود با اشاره به سیاست تازه‌ی دولت روحانی برای نزدیک‌تر شدن به اعراب، مدعی شد اتحاد شیخ نشین‌ها در کنار عربستان، دلیل این تصمیم بوده است. به نوشته‌ی این روزنامه، ممالک عربی خلیج فارس برای تأمین امنیت و آرامش ناگزیر از پذیرش ریاست بنی سعود بودند؛ ایران اما در برابر این اتحاد منزوی‌تر از همیشه(!) چاره ای جز نزدیکی دوباره به همسایگان جنوبی نداشته است! بامزه‌تر اما مدعایی بود که این روزنامه لبنانی در خصوص امیر عبدالهیان معاون عربی-افریقایی ظریف مطرح کرد؛ بر اساس این گزارش، روحانی خیال دارد برای اثبات «حسن نیت»، امیر عبدالهیان را از کار برکنار کند! یک برکناری آن هم در این سطح، آن هم فقط برای اثبات حُسن نیت برای شروع مذاکرات! نگفته پیدا است عجب گفتگوهای برد-بُردی خواهد شد؛ خدا آخر عاقبت این مذاکرات را به خیر کند!
سوابق نه چندان روشن دولت در مذاکره با اجانب، از هم الآن کارشناسان فراوانی را نسبت به عواقب آنچه روحانی به عنوان اهداف گفتگو با اعراب در سر پرورانده، بیمناک کرده است. دست‌کم قیاس اندازه‌ی رجزخوانی و مطالباتی که اطراف عربی ماجرا در همین چند روز اخیر طرح کردند، با سکوت مشکوک دستگاه دیپلماسی دولتی، می‌تواند دلیل مناسبی برای این نگرانی باشد. معلوم نیست روحانی بعد از عزل امیر عبدالهیان به عنوان پیش‌شرط مذاکره با اعراب، بنا است چه امتیازات دیگری به آنان دهد؟!
