حجت الاسلام سیدمحمود علوی، وزیر اطلاعات پس از ثبت نام به عنوان داوطلب نمایندگی مجلس خبرگان رهبری با حضور در جمع خبرنگاران با بیان این مطلب که برخی اخیرا صحبت هایی را مطرح کردند که این صحبت ها ذهنیت جامعه را با تشویش مواجه می کند و این بحث، بحث از شورای رهبری است که در قانون اساسی 1368 چیزی به عنوان شورای رهبری نداریم و هیچ نهادی هم نمی تواند آنچه را که در قانون اساسی هست را به شورای رهبری فکر کند و اگر برخی از صاحب نظران شورای رهبری را به عنوان بحثی که مجلس خبرگان در مجلس اول مطرح بوده آن هم شورای رهبری پس از امام راحل صرفا یک بحث تاریخی را بیان کرده اند چرا که این بحث ها در آن زمان بر مبنای قانون اساسی سال 1358 بوده که در آن شورای رهبری مطرح بوده است.

وی افزود: شورای رهبری کلا در قانون اساسی سال 1368 به صورت کلی منتفی شده است و تنها در صورت تغییر در قانون اساسی و پیش بینی شدن مجدد شورای رهبری قابل بحث در مجلس خبرگان رهبری خواهد بود.

وزیر اطلاعات در ادامه تصریح کرد: این موضوع در حال حاضر وجود ندارد و اتفاق افتادنی هم نیست چون در قانون اساسی چنین آمده است و تغییر آن مراحل خاص خود را دارد که آن هم باید با ارائه مقام معظم رهبری و با دستور ایشان به رئیس جمهور که شورای بازنگری قانون اساسی را تشکیل دهند و اصول مشخصی را مورد بازنگری قرار دهند که در حال حاضر این چنین بحث هایی اصلا مطرح نیست بنابراین در قانون اساسی ما شورای رهبری جایگاهی ندارد و کسی نیز این موضوع را مطرح نکرده است و پرداختن به این بحث یک بحث تاریخی است و ما امیدواریم که عزیزان به این موضوع توجه کامل داشته باشند.

علوی افزود: صاحبنظران باید مردم ما را که احاطه به چنین مسائلی ندارند دچار اندیشناکی نکنند و انگیزه مردم را برای حضور در انتخابات تحت تاثیر این گونه بحث ها قرار ندهند و من در این صحبت نظر به هیچ فرد خاصی ندارم و تنها یک بحث حقوقی کرده ام و برای همه عزیزانی که در این زمینه صحبت هایی را مطرح کردند احترام قائلم و معتقدم همه از سر دلسوزی این مسائل را مطرح کرده اند و امیدوارم که خواص و نخبگان جامعه که نسبت به این موضوعات احاطه دارند به این مسائل دامن نزنند.

وی بیان داشت: در حال حاضر با وجود رهبری هوشیار، حکیم و فرزانه خلا رهبری نداریم که بخواهیم در این زمینه بحث و یا فکری کنیم و همه صاحب نظران جامعه که فقیه شناس هستند و فقیه جامعه را برای رهبری می شناسند مقام معظم رهبری را جامع ترین فرد رهبر مقدس جمهوری اسلامی ایران می دانند و امیدواریم که سایه ایشان سال های سال بر سر ملت و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران باشد.

وزیر اطلاعات گفت: در مجلس خبرگان آتی بحثی در این زمینه نداریم جز اینکه کار حمایت و مراقبت از این جایگاه را داشته باشیم ان شاالله این گونه مسائل باعث تشویش خاطر مردم نشود همان گونه ای که رئیس جمهور در جمع سربازان گمنام امام زمان بیان داشتند در حال حاضر در کشور ما یک پرچم برافراشته شده است و این پرچم امروز در دست رهبری قرار دارد و همه ما در زیر این پرچم حرکت می کنیم و بحمدالله به یمن رهبری داهیانه مقام معظم رهبری و تدابیر دولت تدبیر و امید و نگاه فراگیر ریاست جمهوری همه جریان های سیاسی در حال نشاط و فعالیت در زمین سیاسی در مجموعه و خانواده نظام هستند و نظام برای همه آنها امکان فعالیت را فراهم کرده است.

علوی تصریح کرد: برای اصحاب رسانه که خود من عضوی از این رسانه هستم آرزوی توفیق دارم ان شاالله که همیشه خرم و شاد و سربلند باشید.

نامزد مجلس خبرگان در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه شما در صحبت های خود به آرامش در انتخابات اشاره کردید اما در برخی از شهرستان ها اجازه سخنرانی به اصلاح طلبان داده نمی شود تکلیف امنیتی در این وسط چه خواهد شد.

علوی در پاسخ گفت: در 16 آذر شاید 400 برنامه در دانشگاه ها داشته ایم یک مورد این مسئله پیش آمده است و سخنرانی به هم زده شده است و در سطح کشور نزدیک به هزار تجمع توسط جریان های مختلف سیاسی برگزار شده است اعم از اصلاح طلبان اصولگرایان اعتدالیون و مستقل ها برگزار شده است اما هیچ اتفاقی پیش نیامده است اما یکی دو مورد اتفاقات خاصی در آن رخ داده باشد اما هیچ کس بر هم زدن تجمعات را تایید نمی کند و همه آن موارد از طریق مبادی قانونی رسیدگی شده است و با کسانی که خودسرانه تجمعات را برهم زده اند برخورد شده است.

وزیر اطلاعات در ادامه با شوخی با اصحاب رسانه گفت: اصحاب رسانه شوخی ها را جدی می گیرند.

وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه دولت قرار است در انتخابات لیستی ارائه دهد یا از لیستی حمایت کند گفت: دولت در انتخابات نقش اجرای انتخابات و حفظ آرای مردم را دارد و دولت نه حزب سیاسی است و نه حزبی است که بخواهد لیست دهد دولت در مسئله کاندیداها و امثال آنها دخالت ندارد و هیچ مسئول دولتی مجاز نیست که از کاندیداهای خاصی حمایت کند و یا از امکانات دولتی برای کاندیداهای خاصی استفاده کند.

وی در پاسخ به سوالی منبی بر اینکه مستقل در انتخابات حضور پیدا کردید یا وابسته به جریان خاصی هستید گفت: من مستقل هستم اما هر جریانی که بخواهد از من حمایت کند از نظر من منعی ندارد.

وزیر اطلاعات گفت: امیدواریم انتخابات با عنایت حق تعالی و توجهات امام عصر و رهبری داهیانه و حکیمانه مقام معظم رهبری و مدیریت دولت تدبیر و امید و مسئولان کشوری و لشکری یک انتخابات پرشور باشکوه و همچون انتخابات گذشته عامل ثبات و استقلال مشروعیت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران باشد.

نامزد انتخابات مجلس خبرگان افزود: حراست و صیانت از نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی این نظام مقدس به ویژه اصل ولایت فقیه رسالتی است که بر دوش همه مردم شهید پرور قرار داده است و مردم این رسالت خود را به خوبی ایفا کرده اند.

وی افزود: قانون اساسی در این زمینه رسالت خاصی را بر دوش مجلس خبرگان قرار داده که بحمد خداوند این مجلس درطول دوره های چهارگانه خودش این مسئولیت را به خوبی ایفا کرده است و به مسئولیت هایی که برعهده اش نهاده شده عمل کرده است امیدواریم ان شاالله در انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری نیز با انتخاب مردم عزیزمان فقها مجتهدین و علمای دلسوز همچون گذشته به مجلس خبرگان راه پیدا کنند و برای نظام مقدس جمهوری اسلامی و برای استقرار نظام و ولایت فقیه و برای مقام معظم رهبری پشتوانه و بازوی توانمندی باشد.

نامزد مجلس خبرگان در ادامه تصریح کرد: براساس تکلیف و آمادگی که در خود احساس کرده ایم در این دوره برای حضور اعلام آمادگی کرده ایم و امروز توفیق ثبت نام حاصل شد و هر گونه که مردم عزیزمان تشخیص دهند به تشخیص و رای مردم احترام قائل هستیم و اگر ما را قابل نمایندگی خود بدانند همچون دوره فعلی به نمایندگی از مردم استان تهران انجام وظیفه کرده ایم سعی خواهیم کرد تکالیفی که بر دوش ما است در خبرگان رهبری به نحو احسن ممکن آن را انجام دهیم.

علوی در ادامه تاکید کرد: آن چیزی که امروز برای ما مهم است آن است که در وهله اول انتخابات با سلامت برگزار شود الحمدالله سازوکاری که میان وزارت کشور و شورای نگهبان تدوین و انجام شده است به یاری پروردگار نویدبخش انتخابات سالم که در آن رای مردم تعیین کننده نتیجه خروجی از صندوق های انتخابات خواهد بود.

وی گفت: آنچه در انتخابات و پس از آن برای ما به عنوان خدمتگزاران مهم است ان شاء الله این انتخابات با آرامش برگزار شود و رقابت سالم بر مبنای ارزش های اخلاقی و رعایت احکام شرعی منافاتی با آرامش در انتخابات ندارد و رقابت با برادری با ارزش های اخلاقی و رعایت حرمت همدیگر و احترام به همدیگر آمیخته کنیم تا نتیجه آن بحمد خداوند یک انتخابات پرشور و باشکوه در عین رقابت های انگیزاننده آن هم در فضایی که برخوردار از آرامش خواهد بود را شاهد خواهیم بود و همگان این آرامش حاکم بر جامعه را می پسندند و در این چند سالی که در خدمت عزیزان هستیم مردم آرامش در فضای امنیت را با تمام وجود لمس کرده اند و این آرامش را بها می گذارند و مطمئن هستیم کسانی را انتخاب خواهند کرد به آرامش فضا و جامعه کمک کنند چرا که در فضای آرامش جامعه فرهیختگان و نخبگان و تصمیم گیرندگان و تصمیم سازان می توانند نوپردازانه با روش های نوین در جهت حل مشکلات کشور و پویایی آن و در جهت حرکت رو به رشد کشور قدم بردارند.

وزیر اطلاعات به تاکید مقام معظم رهبری در انتخابات اشاره کرد و گفت: آن چیزی که امروز در انتخابات مورد تاکید رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهور و مسئولان دلسوز نظام است این است که مردم حضور حداکثری در انتخابات داشته باشند و هر عاملی که بخشی از مردم را در حضور از انتخابات دلسرد کند و آنها را از حضور در صحنه انتخابات به نوعی دچار دلزدگی، یاس و ناامیدی کند حرکتی مغایر با حرکت رهبر عزیزمان است و مغایر با حماسه حضور و حضور حداکثری مردم به شمار می رود لذا همه و همه باید دست به دست هم دهیم و تمام عناصر فعال در عرصه انتخابات چه رسانه ها و چه فعالان سیاسی و چه هوادارهای آنها و چه کاندیداهای داوطلب نمایندگی خبرگان و مجلس شورای اسلامی دست به دست هم دهند و تلاش کنند تا حضور حداکثری در صحنه انتخابات رقم بخورد.

نامزد انتخابات مجلس خبرگان افزود: ما با هم افزایی با نهادهای امنیتی نیروی انتظامی سپاه بسیج ارتش قوه قضائیه و سایر دستگاه های موثر در فضای امنیت انتخابات سعی خواهیم کرد امنیت را در انتخابات تامین کنیم و امروز شاهد هستید که در فضای کشور رقابت بین جریانات سیاسی و هواداران این جریانات با نشاط بالایی جریان دارد اما جامعه از آرامش برخوردار است و ناامنی و رعب در فضای جامعه حکمفرما نیست و امیدواریم با هم افزایی هر چه بهتر دستگاه های نظامی و انتظامی و امنیتی و قضائی بتوانیم این فضا را نهادینه تر کنیم و انتخابات در چنین فضایی برگزار شود.

وی افزود: فضایی که ما می خواهیم انتخابات در آن برگزار شود فضایی است که فضای غیرامنیتی نباشد و همه احساس کنند که با آزادی تمام میتوانند در انتخابات شرکت کنند حال افراد به صورت نامزد انتخابات یا نامزد انتخاب کننده و نقش خود را به صورت مقتضی در انتخابات ایجاد کنند.

علوی در زمینه تایید صلاحیت های نامزدهای انتخاباتی گفت: در تایید صلاحیت های نامزدهای انتخاباتی تفاهمی که بین دستگاه ها موثر در این امر صورت گرفته است براساس حجت شرعی و مستندات متقن بررسی های لازم صورت می گیرد و امیدواریم در این زمینه مردم دغدغه ای نخواهند داشت و با همکاری ها و هماهنگی ها نگرانی هایی که در این جهت بوده است به حداقل خواهد رسید و صلاحیت افراد براساس مستندات و حجت شرعی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

اوباما تحریم‌های جدید را امضا کرد. تحریم‌های نژادپرستانه ای که ایران و سه کشور آسیایی و آفریقایی دیگر را تروریست‌پرور معرفی کرده و ترتیبات سختگیرانه‌تری را برای کسانی که به هر دلیلی به این ممالک سفر می‌کنند، در نظر می‌گیرد. اروپایی‌ها مصوبه اخیر را همان طرح پیشنهادی نامزد جنجالی انتخابات امریکا می‌دانند که خواستار ممنوعیت ورود مسلمانان به ایالات متحده بود؛ ترامپ‌یسم ادامه دارد!

دیانا فینستین از اعضای دموکرات سنای امریکا در نشست خبری برنامه محدودیت ویزا (VWP) 

باراک اوباما در حالی در واپسین روزهای سال میلادی بودجه‌ی 3.8 تریلیون دلاری ایالات متحده را برای اجرایی شدن امضا کرد، که در فصل 203 آن تحریم‌های تازه‌ای برای کسانی که خیال سفر به ایران برای گردشگری و یا تجارت در دوران پسابرجام در سر می‌پروراندند، در نظر گرفته است. بر اساس تحریم جدید، شهروندان سی و هشت کشور عمدتاً اروپایی که از تسهیلات سفر 90 روزه‌ی تجاری بدون روادید به ایالات متحده برخوردار بودند، در صورتی که از بعد از سال 2011 تنها یک بار به کشورهای ایران، سوریه، عراق و سودان (!) رفته باشند، از این امتیاز محروم خواهند شد. بهانه‌ی وضع این قوانینِ نو، مقابله با تهدیدات تروریستی به ویژه بعد از حوادث پاریس عنوان شده است. پیشتر متن این قانون در روز سه شنبه 8 دسامبر (هفدهم آذر) در کنگره ی امریکا با بیش از 400 رأی موافق و تنها 19 رأی مخالف به تصویب رسیده بود. مصوبه‌ی اخیر در حالی ایران را به نحو بی‌شرمانه‌ای به عنوان یکی از مراکز تروریست‌پروری معرفی می‌کند، که در قبال دیگر حامیان تروریسم و مراکز آنها مانند عربستان، پاکستان، افغانستان و ترکیه سکوت کرده است.

اروپا ایالات متحده را به اقدامات "تلافی‌جویانه" تهدید کرد

این قانون هم‌چنین با وضع محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌ی دیگری، از سازمان‌های جاسوسی اروپایی خواسته تا به طور کامل اطلاعات و مشخصات فردی متقاضیان سفر به ایالات متحده را در اختیار پلیس و نیروهای امنیتی این کشور قرار دهند. مطلبی که از سوی تحلیل‌گران نقض حریم خصوصی شهروندان اروپایی تلقی شده و موجبات اعتراض گسترده‌ی اروپایی‌ها را فراهم کرده است. در یکی از تازه‌ترین واکنش‌ها «ویلیام اُسولیوان» سفیر اتحادیه ی اروپا در امریکا به همراه سفرای 28 کشور اروپایی، با انتشار نامه ای سرگشاده ضمن اعتراض به مصوبه‌ی اخیر، خواستار تجدید نظر در آن شدند. این بیست و نُه نفر با برشمردن ویژگی‌های برنامه لغو روادید دوجانبه و تأکید بر تأثیرات آن بر گردشگری و تجارت بین آمریکا و اتحادیه اروپا، گفتند اتحادیه اروپا پیش از صدور مجوز سفر افراد به آمریکا به طور کامل پیشینه آن‌ها را بررسی کرده و هیچ‌گاه لغو روادید به مفهوم در نظر نگرفتن مصالح امنیتی از سوی اروپایی‌ها نبوده است.

در ادامه‌ آنها با اشاره به این موضوع که قوانین جدید محدودیت‌های غیرمنصفانه‌ای را برای افراد دارای تابعیت دوگانه در این کشورها اعمال می‌کند، نوشتند: «با وضع این تحریم‌ها تنها سفرهای قانونی تُجار، روزنامه‌نگاران، فعالان حقوق بشری و پزشکان متأثر خواهد شد و کمترین سودی برای شناسایی تروریست‌هایی که از مبادی غیرقانونی و به طور مخفیانه سفر می‌کنند، نخواهد داشت.»

نویسندگان نامه تأکید کردند چنین اقدامی علیه «بیش از 13 میلیون شهروند اروپایی که سالانه به ایالات متحده سفر می‌کنند، غیرسازنده است، و می‌تواند به اقدامات قانونی تلافی‌جویانه منجر شده، هیچ کمکی به افزایش امنیت نکرده و به اقتصاد در دو سوی آتلانتیک لطمه خواهد زد.»

غیر از اُسولیوان سفیر اتحادیه اروپا در امریکا، سفرای اتریش، بلغارستان، بلژیک، کرواسی، قبرس، چک، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، ایرلند، ایتالیا، لاخویا، لتونی، لوکزامبورگ، مالت، هلند، لهستان، پرتغال، اسلواکی، اسلونی، اسپانیا، سوئد و انگلستان از جمله امضاکنندگان این نامه سرگشاده بودند.

خطر تبدیل شدن به شهروندان درجه 2

قانون اخیر غیر از آنکه برای بسیاری از اتباع اروپایی دردسر ساز است، بسیاری از شهروندان این کشورها که تابعیت دوگانه دارند و نیز بسیاری از ایرانیان مقیم امریکا را تحت تأثیر قرار خواهد داد. بر اساس این قانون تجار خارجی مجبور به انتخاب یک گزینه از میان تسهیلات تجارت با امریکا و یا بیزینس با ایرانی‌ها خواهند بود. همچنین بسیاری از گردشگران خارجی هم از خوف به خطر افتادن روادیدشان عملاً قید مسافرت به ایران را خواهند زد. به این ترتیب اتوبوس‌های گردشگران و سرمایه‌گزاران خارجی که در تخیلات دولت فخیمه پشت در صف کشیده بودند تا با رفع تحریم‌ها به ایران بیایند، فرمان گِرد کرده و بی خیال مسافرت به ایران خواهند شد. همچنین ایرانیان مقیم امریکا از خوف تبدیل به شهروند درجه دو، از خیر بازگشت به ایران بعد از اجرای برجام منصرف می‌شوند. از جمله جمال عبدی از مسؤلین یکی از NGOهای ایرانیان مقیم امریکا، با اشاره به این موضوع، از تراژدی تکرار این ضوابط در دیگر کشورهای اروپایی ابراز نگرانی کرده بود.

تحقق آروزی ترامپ!

چند روزی از اظهارات جنجالی ترامپ نگذشته بود، که کنگره‌ی امریکا با تصویب این طرح آرزوهای او را برآورده کرد! پروفسر مارک لوین استاد دانشگاه کالیفرنیا در همین زمینه می‌نویسد: این طرح نه تنها طرح ترامپ، بلکه بیشتر از آن بود. در حالی که نامزد پرحاشیه‌ی امریکایی خواستار ممانعت از ورود مسلمانان به خاک امریکا شده بود، کنگره ی امریکا با تصویب این طرح، نه تنها مسلمانان که تمام ایرانی‌ها را (از جمله یهودیان و مسیحیان ایرانی) از ورود به امریکا منع می‌کند.

تازه‌ترین نظرسنجی مرکز گالوپ نشان می‌دهد تنها بیست و هشت درصد از مردم امریکا موافق برگزاری آزمون دینی برای متقاضیان به ورود به امریکا و جلوگیری از سفر مسلمانان به خاک این کشور هستند. نیز 32 درصد آنها موافق طرحی هستند که از مسلمانان می خواهد تا با روادید ویژه به امریکا سفر کنند. همچنین فقط 38 درصد مردم با طرح ترامپ برای ممانعت از سفر کلیه‌ی مسلمانان به امریکا موافق هستند. با این همه 79 درصد آنها از وضع تدابیر سختگیرانه‌ی صدور ویزا استقبال می‌کنند.

واکنش دولت ایران چیست؟

سید عباس عراقچی بعد از تصویب این قانون در کنگره امریکا گفته بود: «اگر» خلاف برجام باشد، درباره‌ی آن اقدام خواهیم کرد. با این همه وی در حاشیه اجلاس اخیر اکو به خبرنگاران گفته بود در حال مشورت با کشورهای 1+5 و هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این زمینه هستیم.

به هر ترتیب به نظر می‌رسد با امضای تحریم‌های جدید از سوی رییس جمهور امریکا، عملاً رایزنی‌های دیپلمات‌های ایرانی برای توقف آن شکست خورده است. با این همه در حالی معاون وزیر امور خارجه اقدامات متقابل ایران را منوط به مغایرت آن با برجام دانسته بود، که تحریم‌های جدید به نحو بی شرمانه‌ای با تروریست جلوه دادن ایرانی‌ها کشورمان را در کنار عراق، سوریه و سودان(!) به عنوان یکی از مراکز تربیت آدم‌کُش‌ها معرفی کرده است. دیپلماسی زانوزده‌ی دولت تدبیر و امید ادامه دارد. وضع تحریم‌های نژادپرستانه‌ی جدید از سوی دولت امریکا عملاً بیشتر از دو سال تنش زدایی و لبخند را زیر سؤال بُرد. کدخدا در حالی ایرانی‌ها را آدم‌کُش‌پرور معرفی می‌کند، که در دو سال گذشته نمایش دیگری جز انفعال و تعظیم از ظریف و رفقا ندیده است.        

چندی‌ پیش دکتر پرویز امینی، جامعه‌شناس و تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی با طرح مساله «دنیای بطلمیوسی هاشمی‌رفسنجانی»، تحلیل روانکاوانه‌ای از شخصیت هاشمی‌رفسنجانی ارائه داد. طی 2 ماه اخیر، هاشمی‌رفسنجانی اظهاراتی داشته است که تحلیل پیشین پیرامون «خودمرکزپنداری» آقای هاشمی را علاوه بر مصادیق قبلی تایید می‌کند. هاشمی طی روزهای اخیر با توهین به منتقدان، به طور جدی وارد فاز عملی برای انتخابات خبرگان شده است. توهین‌های هاشمی به هرکس که در نزدیکی مرز جبهه رقیب سیاسی تعریف می‌شود، در همه دیدارهای او تکرار می‌شود. این توهین‌ها چگونه تحلیل می‌شود؟ در این رابطه با پرویز امینی گفت‌وگو کرده‌ایم.

***
   هاشمی‌رفسنجانی این روزها به عنوان کاندیدای انتخابات مجلس خبرگان به صحنه آمده است و تقریبا بیشتر از باقی افراد به جهت داشتن تریبون، اظهارات سیاسی ـ انتخاباتی مطرح می‌کند. اخیرا او منتقدان را به کلاغ تشبیه کرده است. پیش‌تر نیز مواجهه‌ای عصبی با جریان سیاسی رقیب خود داشته است. شما رفتار آقای هاشمی را چطور تحلیل می‌کنید؟ آیا همان ساختار شخصیتی دو مولفه‌ای «خودمرکزگرا – پراگماتیست» را در توضیح مواضع جدید هاشمی قبول دارید؟

بله! خاستگاه مواضع هاشمی «روانشناسانه» است. تحلیل مواضع و ارزیابی تصمیمات هاشمی با معیار «واقعیت»، «قانون»، «آزادی» یا «مردم‌سالاری» و... خطاست. چون همه اینها عمدتا ذیل وجوه شخصیتی هاشمی معنادار است. هاشمی شخصیتی «اگوسنتریستی» (خودمرکزگرا) دارد. بنابراین مواضع او یا در تثبیت این «خود مرکزگرایی» است یا در واکنش و مقابله با «مرکززدایی»ها از اوست.

 بیشتر توضیح می‌دهید؟
مثلا اینکه پیروزی روحانی در انتخابات سال 92 را نتیجه ثبت‌نام خود در آن انتخابات بداند، تثبیت این خودمرکزگرایی است. این خودمرکزگرایی تا جایی پیش می‌رود که تلقی جناب هاشمی این می‌شود که تنها با ثبت‌نام او، یک نفر دیگر رئیس‌جمهور می‌شود! در حالی که اگر چنین بود لازم نبود او حمایت خود از روحانی را تا بعد از مناظره سوم که فضا به نفع روحانی تغییر کرد و روزهای آخر به تأخیر بیندازد. در واقع روحانی با سیاست‌ورزی، فضای انتخابات را به سمت خود کشید، اگر نه هاشمی دست‌کم به دلیل رد صلاحیت شدن، نمی‌خواست با ورود در حمایت از کسی به این فرآیند مشروعیت بدهد.

اگر ثبت‌نام هاشمی این میزان در رئیس‌جمهور شدن دیگران موثر بود، باید در حمایت وی از ولایتی و عارف و دیگران نیز جواب می‌داد و می‌توانست آنها را نیز رئیس‌جمهور کند. حالا واقعا اگر هاشمی حمایت خود را پشت سر ولایتی و عارف هم می‌برد، آنها رئیس‌جمهور می‌شدند؟ این گزاره دست‌کم در کامان سنس(CommonSense)  جامعه حرف نامربوطی است اما مساله برای جناب هاشمی، «واقعیت بماهو واقعیت» نیست بلکه واقعیت چیزی است که خودمرکزگرایی او را تثبیت کند و «ناواقعیت» چیزی است که از جناب هاشمی مرکززدایی کند. یا مثلا هاشمی رأی مردم در سال 92 را به معنای خواست مردم برای عدم تجربه تلخ دوره 8 ساله دولت سابق تفسیر کرده اما رأی قاطع‌تر و سنگین‌تر خاتمی در دوم خرداد [از روحانی در سال92]چه معنایی داشت؟ کسی هست که رأی 20 میلیونی خاتمی بعد از اتمام دوره 8 ساله هاشمی را به معنای تمایل مردم به تکرار تجربه مطبوع دولت سازندگی تحلیل کند؟!

ذهنیت منفی درباره دوره سازندگی و جناب هاشمی آنچنان در جامعه ایران سنگین و عمیق بود که در یک دوره طولانی 20 ساله، هرگونه انتساب به وی، موجب سقوط سیاسی افراد و جریانات سیاسی مثل جناب ناطق نوری در سال 76 و موسوی در سال 88 و پیروزی سیاسی کسانی می‌شده است که جامعه احساس مخالفت با هاشمی در آنها - مثل خاتمی و احمدی‌نژاد - می‌کرده است اما چون برای جناب هاشمی واقعیت بماهو واقعیت مساله نیست به راحتی این دوره 20 ساله را که دوره مرکزیت‌زدایی از اوست کات و تنها از خرداد 92 به بعد، همه چیز را تحلیل می‌کند که احساس می‌کند دوره بازسازی مرکزگرایی اوست.

   تحلیل‌تان از برخوردهای عصبی آقای هاشمی چیست؟ ایشان طی 3-2 ماه گذشته، چندباری به صداوسیما حملاتی داشته و از طرف دیگر، جناح سیاسی مقابل خود و منتقدان را با الفاظی ناپسند خطاب قرار داده است.

تقریبا هرچیز و هرکس که این خودمرکزگرایی را به رسمیت نشناسد، مورد عتاب جناب هاشمی قرار خواهد گرفت. فرقی هم بین اصلاح‌طلب و غیراصلاح‌طلب و این نهاد و آن نهاد ندارد. در دوران دوم خرداد این مرکززدایی از سوی اصلاح‌طلبان و روزنامه‌های متعدد آنها انجام می‌شد و هاشمی در تریبون نماز جمعه، اصلاح‌طلبان را عامل ارتجاع انقلاب به سال‌های نخستین آن بیان کرد و نوعی شبیه‌سازی بین آنها و جریان منافقین ایجاد کرد، با این تفاوت که آنها ترور فیزیکی می‌کردند و اصلاح‌طلبان ترور شخصیت می‌کنند که بویژه درباره خودش صادق می‌دانست و روزنامه‌های آنها را نیز پایگاه دشمن می‌شمرد. بعد از سوم تیر 84 چون منبع این مرکززدایی تغییر کرد، جهت حملات هاشمی نیز عوض شد.

واکنش‌های پرنفرت هاشمی نسبت به احمدی‌نژاد تا سرحد معرفی دوران رئیس‌جمهور قبل به دوران شیوع بیماری هاری، در نسبت با مرکززدایی سیاسی و مدیریتی‌ای است که او از هاشمی در دوره 84 تا 92 کرد. یا برچسب کلاغ زدن به منتقدان از همین وجه است، چراکه منتقدان از وی مرکززدایی می‌کنند. البته الان نسبت به گذشته مواضع هاشمی درباره مخالفانش تعدیل شده است، چون سابقا مخالفان هاشمی «دشمن پیغمبر» بودند ولی الان به افراطی، کلاغ و... تقلیل پیدا کرده‌اند.

 این هم از خود‌مرکزپنداری ناشی می‌شود؟ خودمرکزپنداری را بیشتر توضیح می‌دهید؟
همان‌طور که پیش‌تر بیان کردم، عالم هاشمی «بطلمیوسی» است و او خود را در مرکز انقلاب می‌داند و مابقی در حاشیه این مرکزند و تنها باید حول و حوش وی بچرخند اگرنه بلاموضوع‌ هستند. این فضای بطلمیوسی چنان در جناب هاشمی قدرتمند است که برابر ضربات «کوپرنیکی» در دوره اصلاحات و نیز دوره احمدی‌نژاد به آن، که نوعی مرکززدایی در هاشمی را به دنبال داشت، مقاوم و ثابت باقی مانده است.

به تعبیر دیگر از منظر تفکر «خودمرکزگرا»ی هاشمی، همه چیز از او شروع می‌شود و همه چیز به او ختم می‌شود. وقتی می‌خواهد انقلاب و تاریخ آن را روایت کند، به‌گونه‌ای ماجرا را تعریف می‌کند که خودش در مرکز نشسته و همه در ارتباط با او مسائل خود را حل می‌کنند و دیگران در حاشیه او حضور دارند. شما اگر به «میزانسن» ملاقات افراد با وی توجه کنید که در خاطرات هاشمی بیان شده است، می‌بینید که چه صورت‌بندی نابرابری بین او و دیگران تصویر شده است. این نوع روانشناسی آثار معرفتی دارد و در حکم عینکی است که همه عالم و تحولات از پشت آن دیده می‌شود.

  روحیه بطلمیوسی به تعبیر شما، قطعا محصول این یکی ـ دو سال نیست. محصول 8 یا 10 سال گذشته هم نیست، چرا که برخی رفتارهای هاشمی با مختصات روحیه بطلمیوسی در دوران ریاست‌جمهوری وی نیز اتفاق افتاده است. ناظران سیاسی می‌گویند هاشمی از ابتدا همینطور رفتار می‌کرده. شما نظر متفاوتی دارید؟ با توجه به اینکه وی اخیرا هم جمله‌ای با این مضمون داشته است که «من تغییر نکرده‌ام»!

فرق روحیه بطلمیوسی هاشمی در حال حاضر نسبت به قبل از دوم خرداد و بویژه بعد از سوم تیر 84 این است که تا پیش از دوم خرداد، هاشمی بین تصور از خودش و واقعیت موجود چندان تعارضی نمی‌دید اما با مرکززدایی‌ای که از وی در بعد از دوم خرداد 76 صورت گرفت و از سوی اصلاح‌طلبان با عنوان «عالیجناب سرخ‌پوش» صورت‌بندی اجتماعی پیدا کرد و تحقیری که جریان حاکم اصلاح‌طلب در انتخابات مجلس ششم بر او تحمیل کرد، بین تصور بطلمیوسی هاشمی از خود و واقعیت شکاف افتاد. این شکاف در سوم تیر 84 و مابعد آن تشدید شد و تصور هاشمی از خودش با واقعیت، فاصله عمیقی پیدا کرد. علاوه بر اینها، در حوادث سال 88 در مسیری قرار گرفت که موجب شد از تریبون 30 ساله نمازجمعه‌اش محروم شود. یکی از فرزندانش در حبس بیفتد و دیگری فرار کند. در انتخابات سال 92 هم با اینکه آقای هاشمی خود را مرکز انقلاب می‌داند، رد صلاحیت می‌شود. همه این مرکززدایی‌ها از هاشمی، برای او شرایطی را به وجود می‌آورد که میان تصور او از خود و واقعیت، بشدت فاصله می‌اندازد. این فاصله موجب «احساس محرومیت نسبی» در هاشمی می‌شود. فرد یا جامعه‌ای که دچار احساس محرومیت نسبی است، به منبعی که تصور می‌کند در او ایجاد محرومیت کرده است پرخاش می‌کند که درباره هاشمی این پرخاش متوجه منابع و مواردی است که او احساس می‌کند از او مرکززدایی کرده‌اند. در واقع افرادی با این ویژگی‌های شخصیتی، خود را مبرا از هرگونه اشتباه می‌دانند و نیز نمی‌توانند برتری‌های نسبی دیگران بر خود را، ولو در یک دوره زمانی محدود و خاص بپذیرند و در نتیجه به دنبال یک منبع بیرون از خود برای اتفاقات نامطلوب از نظر خود می‌گردند.

  یعنی شما یکی از دلایل مواضع غیرمنتظره و توهین‌های آقای هاشمی را همین خودمرکزپنداری و مرکززدایی و در نتیجه احساس محرومیت نسبی ناشی از آن می‌دانید؟

جناب هاشمی امروز احساس می‌کند به طور حداکثری از او مرکزیت‌زدایی شده است. ما باید هاشمی را از منظر هاشمی تحلیل کنیم. هاشمی در تصوری که از خودش دارد، آنچنان خودمرکزگراست که جایی بیان می‌کند امام خمینی(ره) می‌خواست از انقلاب کنار بکشد و من او را برای ماندن قانع کردم! بنابراین از فردی با چنین تصویری از خود و با چنین روانشناسی‌ای، هیچ رفتار و اعلام موضع و مواجهه‌ای غیرمنتظره نیست. این وضعیت، وضعیت خاصی است. وضعیتی است که اجازه می‌دهد دیگران هاشمی را در چارچوب همین فضای روانشناسانه اداره و مدیریت کنند و خواسته‌های خود را به واسطه هاشمی، به هدف نزدیک کنند. یکبار این مساله در انتخابات سال 84 رخ داد و هاشمی نشان داد تحت شرایطی که مرکزگرایی او بخواهد آسیب ببیند تا چه سطح از تغییر را حاضر است در خود بپذیرد. 2 فیلم مستند انتخاباتی هاشمی در سال 84 به دنبال ارائه یک تصویر کاملا متفاوت «از یک چهره مقتدر به یک چهره مظلوم» و «از یک چهره از بالا به پایین به یک چهره جوان‌پسند» بود که برای تحقق چنین تصویری به عنوان راه نجات هاشمی در انتخابات سال 84 و برای تجربه نکردن یک شکست سنگین از استاندار یک استان تازه تأسیس در دولت سازندگی، هاشمی به گزاره‌هایی تن داد که در شرایط عادی و معمول نامنتظره بود.

شما ببینید در مساله هسته‌ای، جناب هاشمی بیانی دارد که «طرف مقابل جز شفافیت از ایران چیز دیگری نمی‌خواهد»! واقعا خوشبین‌ترین آدم‌ها نسبت به غربی‌ها و آمریکایی‌ها چنین نظری دارند؟! اصلا خود غربی‌ها می‌توانند چنین نظری داشته باشند؟ یا درباره هماهنگی بین ایران و روسیه در مساله سوریه در حد دخالت نظامی روس‌ها، شما با موضع انتقادی جناب هاشمی نسبت به روس‌ها مواجهید که اینجا هم بر خلاف موضع حاکمیت است. همچنان که در موضع‌گیری دیگری بر خلاف موضع حاکمیت، علیه هیأت حاکمه فعلی سوریه موضع شدیدی اتخاذ می‌کند. یا در موضوع رهبری، به طور مکرر از رهبری شورایی صحبت می‌کند که واجد یک تجربه شکست‌خورده در دهه اول انقلاب در برخی نهادهای شورایی مثل شورایعالی قضایی و... است و جزو دلایل مهم نیاز به تغییر قانون اساسی در سال 68، همین ناکارآمدی نهادهای شورایی بود که در «قانون اساسیِ تجدیدنظر شده»، این وضعیت در سطوح مختلف از جمله رهبری تغییر کرد و وضعیت شورایی کنار گذاشته شد. هاشمی در حالی از شورایی شدن رهبری صحبت می‌کند که چنین چیزی در قانون اساسی منتفی شده است اما همانطور که گفتم مساله هاشمی نه قانون و نه واقعیت است. به طوری که اگر رهبری شورایی بود، به احتمال قوی بر فردی شدن رهبری تاکید می‌کرد.

هاشمی در این مواضع، به عنوان بخشی از حاکمیت، تصمیمات و مواضع حاکمیت را به چالش می‌کشد، چون حاکمیت را منبع مرکززدایی از خود و ایجاد احساس محرومیت می‌داند. بنابراین راه برای کسانی که بخواهند هاشمی را در مسیر مخالفت با حاکمیت اداره کنند، بسیار گشوده است و باید گفت در این‌باره موفقیت‌هایی نیز به‌دست آورده‌اند و به آینده این اداره کردن بسیار امیدوارند.

منبع: وطن امروز